filosofische letters: om over na te denken

Om over na te denken

beeldende letters: letter wordt onderdeel van het beeld

Ik hou er van wanneer woord (of letter(s)) en beeld goed met elkaar kunnen opschieten. Dat er dus een plaatje is waarbij de letter onderdeel is van dat plaatje. Ik heb er al eerder mooie voorbeelden van laten zien, maar ook deze zijn weer prachtig! Soms zijn het gewoon woorden waarbij er iemand heel creatief is geweest en soms is het een logo voor een bedrijf of instantie. Kijk en geniet!

www.chemamadoz.com

www.martinezman.com

www.logocrush.com

www.mashdesigning.com

www.mashdesigning.com

www.flickr.com

www.piccsy.com

www.mashdesigning.com

vallende letters: over

http://elizak1.tumblr.com/post/27896769644

minimale letters: niks teveel

leuke letters: lettergrapjes

Spelen met letters is natuurlijk het leukste wat er bestaat. En je kunt op velerlei manier spelen met letters. Niet voor niets zijn puzzels razend populair, worden er de mooiste lettertypes gemaakt en zijn er tal van woordgrapjes te bedenken met letters in de hoofdrol. Neem nu deze:

via fab.com

Ik denk dat de maker ervan heel tevreden in zijn handen heeft gewreven. Deze hieronder zijn ook prachtig:

via 9GAG.com

(Ik snapte 'Ill' in eerste instantie niet. Tot het kwartje viel. En dat het is leuke aan woord- en lettergrapjes: de kick als het kwartje valt!)

alle letters: pangram

Een pangram is een zin waarbij alle letters van het alfabet voorkomen. Het is nog knap lastig om zo'n zin te bedenken. De uitdaging ligt in het gegeven om een zo kort mogelijke zin te maken, waar dus wel alle letters van het alfabet in staan. Een perfecte of volmaakte pangram is een zin waarbij elke letter slechts een keer voorkomt. Het Engelse zinnetje 'The quick brown fox jumps over the lazy dog' is een hele bekende pangram. Hij is ooit bedacht als controle bij (radio-)telex. Nu wordt hij vaak bij letterproeven gebruikt om alle letters van het lettertype goed te laten zien.

In het Nederlands is dit een volmaakt pangram: Lynx c.q. vos prikt bh: dag zwemjuf! Maar ook de zinnen Wazig tv-filmpje rond chique skybox en Filmquiz bracht knappe ex-yogi van de wijs zijn erg knap.

Er bestaat ook zoiets als een beginletter-pangram. Dat is een zin waarbij de eerste letters van de woorden alle letters van het alfabet bevatten. En wederom is de uitdaging om een zo kort mogelijke zin te maken. En als je het dan helemaal perfect wilt doen, zorg je er ook nog voor dat elke woord in alfabetische volgorde staat: Als berekende chaos de eenheid figuurlijk gezien halveert in jaren, kan letterlijke machtsverheffing negatieve of positieve quotiënten rekenkundig symmetrisch tot uitkomst verenigen, waarbij x y zuivert.

En dan bestaat er ook nog zoiets als een lipogram. Dat is eigenlijk een omgekeerd pangram. Daar worden juist letters weggelaten. Een e-lipogram bijvoorbeeld is een tekst waar geen e in voorkomt. De moeilijkheid bij het schrijven van een lipogram wordt groter naarmate de niet-gebruikte letter meer voorkomt in het taalgebruik en de tekst langer wordt.

Het bekendste e-lipogram is het boek "La disparition" van de Franse schrijver Georges Perec uit 1969. Niet alleen komt in de roman nergens de letter "e" voor, maar bovendien is het verhaal opgebouwd als een detectiveverhaal rond de verdwijning van de letter "e". De roman is ook in het Nederlands vertaald als 't Manco.Het lijkt me een zeer interessant boek, ik ga maar eens kijken of ik hem ergens kan kopen.

Het is natuurlijk een prachtige uitdaging om een pangram te maken of een tekst te maken als e-lipogram. Maar dat kost. Veel tijd. En mijn tijd is zo kostbaar. Maar ooit, als al mijn kinderen zelfstandig zijn, ik alles al heb geschreven wat er te schrijven valt over letters en alle geraniums verzorgd zijn, ga ik een pangram schrijven. Beloofd!

Herfstige letters

Het is mu officieel herfst. Ik vind het woord 'herfst' op zich al erg fascinerend. Het bevat zes letters, waarvan slechts één klinker. En er staan maar liefst vier medeklinkers op een rij. Ik bedacht me, terwijl ik door de knisperende bladeren fietste, dat er vast een woord te bedenken valt met zeven of zelfs wel acht klinkers op een rij.

Volgens Van Dale bestaat er niet zo'n woord beginnende met herfst, maar ik vind 'herfstschraalheid' toch best kunnen. Zoon van 10 snapte in ieder geval meteen wat dat zou kunnen zijn.



heRFSTSCHRaalheid.

Wie weet (nog) een woord met zoveel medeklinkers achter elkaar?

Minst voorkomende letter: Q

De letter q is de minst voorkomende letter in de Nederlandse taal en komt ook nog eens uitsluitend voor in leenwoorden. De q heeft een innige relatie met de letter u, meestal komt na de q een u. Samen worden ze als kw uitgesproken. In het Frans en Spaans wordt die u niet uitgesproken en klinkt de combinatie qu dus als k.

Er zijn toch nog heel wat Nederlandse woorden met een q erin. Waarschijnlijk meer dan je zou denken. Op deze site (handig met scrabble of wordfeud) kun je zien welke woorden een q in zich hebben. En hier kun je ook lezen dat er geen woorden zijn met beginletter G waar een q in zit, net als woorden met de beginletter H, W en Z. 

Het mooiste woord uit de lijst vind ik xiangqi. Die zou je toch maar neerleggen met scrabble, zeg. 

De letter q is voor mij ook onlosmakelijk verbonden met de spannende televisieserie uit de jaren '70: Q en Q. De eerste serie stamt uit 1974, de tweede uit 1976. De overbekende herkenningsmelodie werd gezongen door Robert Long ('Q en Q, Quuuuuuuuu'). De letters Q en Q staan voor de achternamen van de twee hoofdrolspelers: Aristides Quarles van Ispen en Wilbur Quant. De serie was een enorme hit. Met een gemiddeld kijkcijfer van 3,1 miljoen staat de reeks nog steeds te boek als de best bekeken Nederlandse jeugdserie aller tijden. Ook in Duitsland en Oostenrijk was de serie een succes. Ik kan me er weinig meer van herinneren, maar spannend was het zeker! 

Beeldende letters: Plint

Deze blog gaat over letters, maar vele letters samen vormen woorden en daarna zinnen. Ik hou natuurlijk ook veel van woorden, zinnen, verhalen én poëzie. En ik ben in het bijzonder gefascineerd door de combinatie van tekst en beeld. Ik kan gecharmeerd raken van een mooi vormgegeven enkele letter, maar ook van woorden die op een bijzondere manier in een beeld worden gezet. In deze blog had ik er daar al eerder over. Ik ben ook een grote fan van Plint, de uitgever van de prachtige poëzieposters en andere poëzieuitingen. Met regelmaat krijg ik zo'n prachtig boekje thuisgestuurd met daarin al hun uitgaven. Veel kleurrijke en prachtig vormgegeven posters dus, maar ook kussenslopen met dichtregels, muurgedichten, placemats met poëzie, tafelkleden, wijnetiketten en nog veel meer moois. En ik zou het allemaal wel willen hebben! Ze laten beeld en tekst perfect samenvloeien. Het is een mooie speelse manier om bijvoorbeeld kinderen in aanraking te laten komen met poëzie.

Maar ook om tot goede gesprekken te komen in bed....

Aan tafel met goede vrienden...

Of om iemand eens echt een mooie, leuke en originele kaart te sturen.(Die met het alfabet is uiteraard mijn favoriet)...

En regelmatig bedenken ze weer iets nieuws met poëzie, woorden en beeld. Het nieuwste van het nieuwste is deze keer Poetry Pattern Sheet, een dichtregel die met behulp van spijkertjes en touw op een muur kan worden aangebracht. Ik vind het waanzinnig mooi, origineel en ik word er weer heel hebberig van...

Mmm, volgende week ben ik jarig... Misschien dan?

Kijk eens op hun site voor nog veel meer moois. 

Exposerende letters: Leestekenen

Op maandag 13 augustus scrollde ik door mijn twitterberichten, las en hier en daar wat. Tot ik op een bericht stuitte van het museum Meermanno in Den Haag. Iets over letters. Daar heb ik natuurlijk een sensor voor, mijn aandacht was meteen getrokken. Ik las snel: tentoonstelling, Joke van Leeuwen, fotowedstrijd 'Toevallige Letters'. Huh? Toevallige letters? Zo noem ik mijn 'gevonden' letters in de natuur, op straat, in een voorwerp, et cetera altijd. Zouden ze hier hetzelfde bedoelen?

Ja. Ze bedoelden hetzelfde. In museum Meermanno is (bijna was) een tentoonstelling ingericht door Joke van Leeuwen 'Leestekenen' met een bijbehorende fotowedstrijd: Heb je ooit ergens een toevallige letter gefotografeerd, stuur hem dan in voor 15 augustus, was de strekking. Nou toevallig heb ik al vele toevallige letters gefotografeerd! Ik heb er direct twee ingestuurd, maar er zaten al heel wat mooie exemplaren bij. Maar belangrijker voor mij was om die tentoonstelling te bezoeken. Hij loopt tot 19 augustus en gaat over het 'hechte samengaan van beeld en tekst.' Er wordt naast het werk van Joke van Leeuwen zelf en de collectie van Meermanno vooral aandacht gegeven aan de letters van het alfabet.

Gisteren, donderdag 16 augustus toog ik met twee zonen en mijn moeder richting Den Haag. Het is een prachtige tentoonstelling in een prachtig gebouw. Ik zou hier wel de hele tekst die Joke van Leeuwen geschreven heeft voor 'Leeslint', het blad van Meermanno willen overschrijven. Hoe haar fascinatie voor letters al op jonge leeftijd begon. Hoe het alfabet voor ons al zo vanzelfsprekend is geworden, maar dat voor kinderen nog helemaal niet zo is. Over ABC-boeken die er in allerlei vormen en maten bestaan, over de oude prachtige miniaturen 'waarop een hoofdletter soms bijna verdwijnt in de rijkdom van een afbeelding', over oude foto's waarop haar vader samen met anderen letters vormen....

Speciaal voor de tentoonstelling heeft Joke van Leeuwen een nieuw beeld-ABC gemaakt, in een mengvorm van tekeningen en collages van oude gravures. Die heb ik uiteraard meteen in postervorm gekocht. En ze heeft een jaar lang allerlei vormen gefotografeerd die onbedoeld op een letter lijken, de 'toevallige letters'. Jammer dat daar geen poster van gemaakt is, het zijn mooie letters geworden, zoals bijvoorbeeld de twee rietstengels die samen met hun weerspiegeling de letter K wordt.

foto: Joke van Leeuwen

Ik heb genoten van de tentoonstelling, mijn achtjarige zoon was vooral gefascineerd door de vele televisies waar Europeanen in hun eigen taal het alfabet opzeggen. Mijn driejarige zoon werd door oma gewezen op zijn eigen letter, die hij al van verre herkent: de P, waar hij verrukt op reageerde. Het mooiste vonden ze trouwens de Lettertuin, onderdeel van Meermanno, die niet tot de tentoonstelling behoort, maar er wel goed op aansluit.

Een aanrader voor de letterliefhebber dus. Jammer dat ik er zo laat achter kwam en dat hij nog maar tot en met a.s. zondag te zien is. Maar mocht je nog tijd hebben, ga er dan zeker even heen!

Informatieve letters: K en R

Vlak bij het station staat dit bord:

Op deze plek kun je mensen afzetten en ophalen. Dat staat er ook: halen en brengen. Maar er staan ook twee grote letters op een K en een R, die staan voor 'Kiss and Ride'. Engels voor 'kus en rijden'. Er is hier een poging gewaagd om dit Engelse begrip hier in Nederland te laten inburgeren. Ik vind dat jammer.

Het begrip is, volgens Wikipedia, in de jaren negentig in Nederland opgedoken als korter en vlotter alternatief voor het Nederlandse ophalen en wegbrengen. Ik begrijp een korter en vlotter begrip handig kan zijn. Ik begrijp niet dat dat Engelse woorden moeten zijn. Ik weet dat er ook een Nederlands alternatief bestaat: 'Zoen en Zoef'. Tja, dat is het natuurlijk ook niet helemaal. Maar wat is er mis met gewoon 'halen en brengen'? Blijkbaar niet echt iets, want dat staat op dit bord er gewoon onder. Nu is het raar dubbelop, zelfs driedubbelop. De letters K en R, worden uitgelegd als Kiss and Ride, wat weer wordt uitgelegd als halen en brengen. Pfff, dat is een beetje doorgeslagen. Onnodig ingewikkeld. Verspilling van bordruimte. Verspilling van geld. We kunnen er wat mij betreft gewoon een grote H en B van maken. Staat voor Haal en Breng, een verkorting van halen en brengen wat weer een verkorting is van ophalen en wegbrengen. Snapt iedereen, toch?

(Of is het eigenlijk brengen en halen? Je brengt eerst voor je wat haalt,dat is logischer. Dan zou het dus een B en een H moeten zijn. BH. O, wacht even....)

bijzondere letters: HOOFDLETTERS

Het is vandaag 'Capslockday'. De dag waarop je de Caps locktoets op je toetsenbord de hele dag aan laat. Het gevolg is dat dan alles wat je typt in hoofdletters verschijnt. Ik heb er nog even over gedacht om dit stukje ook volledig in Caps lock te schrijven, maar zag er toch vanaf. Het is namelijk net of je het uitschreeuwt wanneer je alles met hoofdletters schrijft. Het komt behoorlijk opdringerig en irritant over.

Maar ik moet toegeven: de bedenkers van Capslockday hebben een punt. Vandaag is dé dag waarop je je hart kunt luchten en het uit mag schreeuwen. Je gebruikt je toetsenbord als het ware als uitlaatklep. Het is alsof je door een megafoon praat, alles komt harder en duidelijker aan. Het is de dag om je boosheid er uit te schreeuwen, het van de daken te roepen dat je bijvoorbeeld zo verliefd bent. Het is de dag om degene op wie je zo enorm kwaad bent eens duidelijk de waarheid te zeggen. Het is de dag om je al het leed in de wereld aan te trekken en te roepen dat we er wat aan moeten doen met z'n allen. 


Het is grappig dat alleen het gebruik van hoofdletters al zo'n ander gevoel kan geven in een tekst. Ik betwijfel of veel mensen deze dag zullen gebruiken om hun hart te luchten. Of het moet op twitter zijn dat het zo vreselijk ergerlijk is om de hele tijd alles in hoofdletters te moeten lezen.  

OKE, EEN KLEIN STUKJE DAN, GEWOON OM TE ZIEN HOE DAT ER NU UITZIET. EN IK GA METEEN MIJN HART LUCHTEN: EEN KEER PER JAAR CAPSLOCKDAY IS MEER DAN GENOEG! ZULLEN WE DE VOLGENDE OP 22 OKTOBER GEWOON OVERSLAAN? 

Pfff, haal je vingers maar weer uit je oren, hoor. 

alle letters: scrabblesteentjes

Er zijn talloze spelletjes met letters. De bekendste is waarschijnlijk 'scrabble', voor de jonkies onder ons: wordfeud, maar dan op een echt bord. Mijn ouders speelden vroeger (en misschien nu nog wel) eindeloos scrabble. Soms deed ik mee, maar ik was er niet echt goed in. Ik zag nooit een langer woord dan eentje met vier letters. Ik zag niet in dat je soms maar beter een of twee letters neer kon leggen om een hogere score te krijgen, ik vond die letter- en woordwaarde een waardeloze uitvinding en het duurde me altijd te lang. Ik ben het spelletje pas echt gaan waarderen toen ik er opnieuw kennis meemaakte via wordfeud.

Behalve scrabbelen, kun je met de letters van het spel hele leuke dingen doen (met het bord trouwens ook, maar deze blog gaat over letters). Op de site van 101woonideeën staat stap voor stap uitgelegd hoe je er magneten van kunt maken. Klik hier om het te bekijken.

Maar je kunt er nog veel meer mee doen. Zo kwam ik al surfende op internet de volgende ideeën tegen:

* Je maakt er manchetknopen van.

* Met een haakje eraan, kan de scrabbleletter aan een ketting of als bedel aan je armband.

* Tuurlijk: een oorbelhaakje er aan, en het is een oorbel. (foto: Megan Maginnis)

* Als versiering aan een wijnglas tijdens een etentje. Voor elke gast zijn of haar eigen letter. Ik denk dan ook meteen: servetringen! (Die heb ik nog nergens gezien.) (foto: Ryan McFarland)

* Maar de mooiste van allemaal vind ik het kunstwerk van Nathan Jongewaard: een portret van scrabblesteentjes. Dit hier is Frankenscrabble!

Je kunt natuurlijk ook scabbleletters op een houten lijst plakken en een foto van je geliefde, kind of oma er in stoppen, er een naambordje van maken en naast de bel hangen, de kamerdeur van je zoontje en of dochtertje mee opleuken, er onderzetters van maken, labels voor op je keukenkastje fröbelen, cadeaulabels er van maken, er een kast mee inleggen, er punaises aan vast lijmen, ze op een taart plakken als decoratie, ze op een kussen lijmen, of er een kerstboom van maken met typische kerstwoorden.

Tot slot nog een paar mooie kunstwerken, gemaakt van scrabblesteentjes. Ik moet nodig eens aan mijn ouders vragen waar dat oude spel van hun is, die kraan lijkt me wel wat in mijn huis....